اولین گام برای بافتن ، شناخت انواع کامواست .
۱- نخ های مورد استفاده دربافتنی به طور کلی به ۴ دسته طبیعی (پشم و موی حیوانات)، کتان (الیاف گیاهی)، ابریشم و نخ ها مصنوعی تقسیم میشود که هرکدام را جداگانه بررسی خواهیم کرد.
نخ های طبیعی
نخ های طبیعی مرسوم برای بافت بر اساس حیوانی که نخ از آن تولید می شود دسته بندی می شوند.
پشم:
پشم گوسفند از بهترین انتخابها برای تهیه کاموا است، چرا که پوششی بسیار مناسب بوده و برای تهیه انواع لباسها کاربرد دارد. پشم بافتی مقاوم، با استحکام بالا و راحت دارد که ۸۰ درصد هوا را درون خود نگاه داشته و بدن را گرم نگه میدارد. از مزایای پشم میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
۱) الیاف پشم به دلیل ساختمان شیمیائی و فیزیکی بخصوص، اثر تغییرات جوی بر روی بدن را کم میکند به این ترتیب که با جذب عرق بدن حالت تعادل در بدن بوجود میآورد.
۲) پشم معمولاً حدود ۶۰ درصد بیشتر از الیاف دیگر هوای متراکم را در خود حفظ میکند و این عمل باعث میشود مقاومت بدن در مقابل تغییرات جوی بیشتر شود.
۳) چون تارهای پشم از تارهای هم قطر و هم حجم خودش وزن کمتری دارد در نتیجه پوشاکی که از آن درست میشود بسیار سبک است.
۴) قدرت مقاومت الیاف پشم در برابر عوامل خارجی خیلی زیاد است و در مقایسه با الیاف گیاهی مقاوم تر است.
۵) رنگپذیری الیاف پشم که یکی از عوامل مهم در نساجی است، بسیار خوب است.
۶) مقاومت در برابر صدا، که این مورد در کف پوش پشمی دارای اهمیت فراوان است.
۷) پشم غیر قابل اشتعال است مگر اینکه مستقیماً در معرض آتش قرار بگیرد.
۸) پشم اشعة ماوراء بنفش را از خود عبور میدهد و برای سلامتی بسیار مفید است.
۹) به راحتی نمدی یا بافته میشود.
۱۰) پشم بسیار قابل ارتجاع است میتواند ۳۰٪ از حد نرمال درازتر بشود و هنوز شکل ظاهری خود را حفظ نماید.
۲- آلپاکا
آلپاکا گونهایی لاما است که در آمریکای جنوبی زندگی میکند. مانند لامای معمولی اهلی است ولی برعکس لاما که گوشی موز مانند دارد گوشهای آلپاکا صاف است. پشم آلپاکا از پشم لاما نرمتر است. بهای مرغوبترین پشم آلپاکا نزدیک به بهای کرک کشمیر معمولی است.
گلههای آلپاکا برای چرا در بلندیهای ۳۵۰۰ متر به بالا در کوهستان آند در اکوادور و جنوب پرو، شمال بولیوی و شمال شیلی نگهداری میشود. آلپاکاها از لاما کوچکترند و از آنها برای بارکشی استفاده نمیکنند، بلکه تنها از الیاف آنها استفاده میشود.
از الیاف آلپاکا برای تهیه بافتنیهایی همچون پتو، جوراب، کلاه، دستکش، روسری و پانچو بهره میگیرند. الیاف آلپاکا در پرو در ۵۲ رنگ طبیعی، در استرالیا در ۱۲ رنگ طبیعی و در ایالات متحده در ۱۶ رنگ طبیعی طبقهبندی شدهاند.
در صنعت نساجی واژه آلپاکا بیشتر به یک روش پارچهبافی اطلاق میشود که در اصل در آن روش در آغاز از پشم آلپاکا استفاده میشد. امروزه در آن روش بیشتر از پشمهای بز مَرغُز موسوم به موهر بهره میگیرند.
۳- کشمیر
کرک کشمیر که به تنهایی کشمیر هم گفته میشود، نوعی از الیاف است که از بز کشمیر و دیگر بزها به دست میآید. کشمیر بافتی ظریف، محکم، سبک و لطیف دارد و پوشاک تهیه شده از آن دارای کیفیت بینظیری هستند.
کشمیر با الیاف نرم و لطیفش شناخته میشود که به صورت طبیعی پوششی سبک و بدون پرز را فراهم میآورد. این الیاف به سادگی در همه حالات مختلف قابل استفاده بوده و به شکل نخهای سبک یا سنگین تنیده میشوند. کشمیر رنگرزی نشده یا همان رنگ طبیعی آن، سفید، خاکستری و قهوه ایهای مختلف است. همچنین پشم آنگورا را نیز به اسم کشمیر میشناسند.
کشمیر یک پارچه طبیعی است. کشمیر را میتوان در ماشینلباسشویی با یک مایع شوینده مناسب، در آب سرد شست. باید روی سطح صاف پهن شود تا به صورت طبیعی خشک شود. گولهگوله شدن الیاف نیز بر اثر مالش الیاف کشمیر در زمان پوشیده شدن به وجود میآید که میتوان آنها را با یک شانه مخصوص از پارچه جدا کرد.
۴- موهر
نوع دیگری از الیاف که از موی نوعی بز و خرگوش آنگورا گرفته میشود، موهر نام دارد که برخلاف پشم گوسفند، فاقد برجستگیهای سطح تار است و فلسهای آن به صورت یکنواخت به ساقه چسبیدهاند، به نحوی که شکل و طرز قرار گرفتن این فلسها روی تار، باعث درخشندگی موهر میشود.
۵-امروزه عمدهترین تولیدکنندگان موهر در جهان، آفریقای جنوبی، آمریکا، ترکیه، آرژانتین، استرالیا و زلاندنو هستند. موهر استحکام بالایی دارد و غیرقابل اشتعال است. رطوبت را سریع جذب میکند و دیر از دست میدهد؛ کمتر چروک میشود؛ عمر طولانی دارد و رنگ آن ثابت است. به همین دلیل طرفداران آن بسیار زیاد است.
قیمت لباسهای موهری در مقایسه با لباسهای کشمیری پایینتر است و به همین دلیل کاربرد بیشتری هم دارد.
۶-آنقوره
پر طرفدارترین نژادهای تجاری خرگوش، به جهت تولید پشم نژاد آنقوره آنها میباشد. خرگوش آنقوره حیوانی است بسیار آرام که عمدتاجهت تولید پشم پرورش و نگهداری میشوند. آنقوره معروفترین گونه خرگوش در دنیا است که به خاطر موهای بلند و نازکش شناخته میشود. خرگوشی که در نیمههای قرن هجدهم به عنوان حیوان خانگی نگهداری میشد به دلیل پشم مرغوب و بلند برای استفادههای صنعتی و پوشاک آنقدر محبوب شد که پرورش آن در دیگر نقاط دنیا گسترش یافت.
۷-از الياف خرگوش آنقوره در نساجی لوکس استفاده میشود و البسه تولیدی از پشم این خرگوش با قیمت بسیار بالایی در جهان به فروش میرسد. امروزه کشور چين با پرورش حدود ۸ ميليون خرگوش آنقوره سالانه قريب به ۸ تن آنقوره توليد میکند که ۹۰ درصد توليد جهانی است.فرانسه ، ترکيه،استراليا، آلمان و زلاندنو سایر کشورهايی هستند که آنقوره توليد میکنند.
۸- کتان
الیاف کتان از ساقه ی گیاهی به همین نام (به انگلیسی فلکس) استخراج میشوند. کشت این گیاه به طور سالیانه انجام میگیرد و حداکثر رشد طولی آن در حدود ۱۲۰ سانتی متر است و قطر ساقه ی آن ۸/۱ تا ۱۶/۱ اینچ است. قسمت بالای ساقه دارای شاخههای متعددی است و در روی این شاخهها، گلهایی به رنگهای سفید،قرمز، بنفش ولاجوردی و آبی دیده میشود. کیفیت الیاف به مرغوبیت زمین و شرایط جوی بستگی دارد. این گیاه در هوای نسبتاً سرد و رطوبی و وجود باران نسبتاً زیاد بهتر به عمل میآید. تخم کتان در ماههای اردیبهشت و خرداد کاشته میشود و مدت رشد آن سه ماه است. پرورش عمده کتان درکشورهای کانادا، چین، روسیه، هند، انگلستان و امریکا است. ساختمان شیمیایی الیاف کتان مانند پنبه، سلولزی است ولی با وجود شباهت زیاد بین آنها، ساختمان ملکولی کتان از سه جهت از پنبه متفاوت است: ۱- ساختمان داخلی ۲-الیاف کتان ۳- ساختمان فیزیکی الیاف. یکی از مصارف الیاف کتان تهیه پارچه کتانی است.
۹-ابریشم
ابریشم (هندی resham रेशम) یک نخ طبیعی است که از پیله کرم ابریشم گرفته میشود. عمده تشکیل دهنده آن پروتئین است. از نخ ابریشم، پارچههای ابریشمی میبافند که یکی از بهترین و نرمترین پارچههای دنیا به شمار میروند. به دلیل خاصیت براقی نخ ابریشم، پارچههای بافته شده از ابریشم همانند منشورهایی هستند که اگر از جهات مختلف به آنها نگاه کنید رنگهای متفاوتی از آن می بینید.
۱۰-نخ های ابریشم از ابریشم طبیعی و مصنوعی تولید می شود که گرمای پشم را دارد اما خاصیت ارتجاعی ندارد.
۱۱-الیاف مصنوعی
با توسعه و تكامل علم شيمی و دستيابی انسان به تركيبات و مواد مصنوعی، دانشمندان به فكر افتادند كه برای استفاده در بافندگی نيز الياف مصنوعی تهيه كنند و از آنها نخ بافندگی بسازند. آنها بعد از تلاش های زياد توانستند الياف مصنوعی را تهيه كنند و از ريسيدن آنها با بعضی الياف طبيعی، به نخ های جديدی دست يابند. مرسوم ترین نخ های مصنوعی نایلون پولیستر و اکرلیک هستند. نخ های مصنوعی قیمت پایینتری نسبت به الیاف طبیعی داشته و در برابر شستشو در ماشین لباسشویی مقاومند.
۱۲-نخ های ترکیبی
نخ های ترکیبی ، مخلوطی از دو یا چند الیاف است و تولید ساختاری جدید با ویژگی های جدید می باشد.
نخ های ترکیبی در تولید نخ، فرآیند ترکیب الیاف از نوع های مختلف، اندازه، ضخامت، یا رنگهای مختلف برای تولید نخ میباشد. نخ هاب ترکیبی قبل از ریسیدن بدست می آید و دارای ویژگی های مانند استحکام یا دوام بالاست این کار باعث کاهش هزینه تولید نخ های گران قیمت می شود.
برای تولید نخ ترکیبی میتوان الیاف طبیعی و مصنوعی مانند پنبه و پلی استر و یا الیاف طبیعی مثل پشم و کتان را با هم ترکیب کرد و خواص بهبود یافته ای را به دست آورد.
۱۳- نخ های مدرن
نخ های مدرن مثل نخ های فلزی، خز، اسپیرال و … رنگ و بافت متنوعی دارند ولی به علت واضح نبودن گره ها برای تازه کارها مناسب نیست.