نخ چیست؟
نخ، رشته های باریک و بلندی است که از هم کنار هم قرار دادن الیاف و با استفاده از روش ریسندگی، تهیه می شود.
در حال حاضر، نخ ها انواع مختلفی دارند و در صنعت نساجی، دارای کاربردهای مختلفی هستند. که از جمله کاربردهای آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• جهت دوخت: از این وسیله برای اتصال دو پارچه استفاده می شود.
• تولید انواع پارچه: نخ ها مهم ترین و در بسیاری از مواقع تنهاترین، الیاف و اجزای تشکیل دهنده ی پارچه ها هستند.
آشنایی با تاریخچه نخ در دوران اسلامی
طبیعتا با گذر زمان، صنعت نخ و نخ ریسی به مانند هر صنعت و حرفه ی دیگری پیشرفت نمود.
به گونه ای که در دوران اسلام، ابزارآلات این حرفه با تغییرات اساسی مواجه شد و به سه ابزار مهم، ارتقا یافت. ابزارهای این چرخ شامل دوک، چرخ و دستگاه بافندگی می باشد.
مردم در این دوره، از این دستگاه ها و ابزارها برای ریسندگی و همچنین تولد پارچه استفاده می کردند. بر اساس شواهد و تحقیقات، اولین چرخ نخ ریسی مورد استفاده در ایران، در دوران اسلامی مربوط به دوره ی آل بویه می باشد. البته چرخ های نخ ریسی استفاده شده در این دوره نسبت به دوره های گذشته تفاوت زیادی داشت که یکی از مهم ترین آن ها پیشرفته تر شدن این چرخ ها بود به گونه ای که افراد می توانستند نخ های باکیفیت تری تولید کنند.
استفاده از رکاب در این دستگاه، یکی از مهم ترین فاکتورهایی بود که به پیشرفته تر شدن چرخ های نخ ریسی کمک کرد. در واقع با تعبیه ی رکاب در این چرخ ها افراد می توانستند از پاهای خود نیز در ریسندگی استفاده کنند و برای بالا و پایین کردن تارها از پاهایشان، کمک بگیرند.
تقسیم بندی نخ
نخ ها براساس جنس شامل انواع مختلفی هستند که عبارتند از:
• نخ طبیعی که برگرفته از الیاف طبیعی می باشد.
• نخ مصنوعی مانند پلی استر و … که برگرفته از الیاف مصنوعی است.
• نخ مخلوطی که ترکیبی از الیاف طبیعی و مصنوعی است.
انواع نخ
_یکی از شاخص ترین و گران ترین جنس نخ، نخ ابریشم است که خود شامل نخ ابریشمی نازک، ابریشم خام، ابریشم هندی و مصنوعی می باشند.
_نخ ابریشم مصنوعی پرکاربردترین نوع می باشد که از طریق مراحل شیمیایی تولید می شوند و براق می باشند. از این نخ عموما برای گلدوزی و حاشیه دوزی استفاده می شود.
_نخ فاستونی یا پشمی نوع دیگری از نخ است که ضخامت آن، بسیار بیشتر از سایر نخ ها می باشد. برای تولید این نخ از مواد مختلفی همچون پشم، کرک، مخلوط پلی استر و پشم استفاده می شود.
_نخ فلزی یا نخ تزئینی که برای تزئین لباس و گلدوزی استفاده می شود، نخ کوبلن و نخ نامرئی از دیگر انواع نخ موجود در ایران می باشند.