گلابتون دوزی
در سده ی سوم پیش از میلاد زردوزی و تولید پارچه های زربفت در ایران رواج داشته و ایرانیان به وسیله ی نخ های زرین که به ظرافت تابیده شده بود تصویر برگ مو و پیچک را بر روی پارچه ی پشمی دوخته و در قرنهای بعد سوزن دوزی های بیزانس ، همسایه ی ایران، تقلیدی از فرآورده های ایران بود منتها با مرغوبیتی بیشتر و رنگها یی خیره کننده
برخی از تاریخشناسان عنوان می دارند که ،گلابتون دوزی از زمان هخامنشیان تاکنون رواج داشته و به کشورهای دیگر صادر می‌شده است و با استفاده از نخ‌های ابریشمی با روکش طلا یا نقره برروی پارچه‌های اطلس، ماهوت، پشم، مخمل و کرباس با نقش‌های اسلیمی ختایی، محرابی، بازوبندی، ترنج و محرماتی تزیین می‌شوند.
گلابتون دوزی نوعی رودوزی سنتی است که با نخ «گلابتون» انجام می شود. جنس این نخ طبیعی و دارای روکش فلزی زرد یا سفید است. از این نخ با کمک قلاب، نقوش متنوعی را روی پارچه می دوزند. در تاریخچه گلابتون دوزی نمود شده است که این هنر یکی از هنرها و صنایع دستی استان هرمزگان است. در استان هرمزگان از پارچه های گلابتون دوزی شده برای دوختن لباس های محلی استفاده می شود. گلابتون دوزی غالبا روی لباس، یقه، پیراهن، آستین و لبه ی آستین انجام می شود.
پیچک ترنج، گل ساعتی، نقش محرابی، گل های اسلیمی، گل های ختائی، نقش بازوبندی، بته روحی، محرماتی یا ستونی، بته جقه ای، سروچه و انواع گل ها و گاهی تصویر افراد نقش هایی هستند که در گلابتون دوزی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند.
کاربرد گلابتون دوزی:
در گذشته گلابتون دوزی در بیشتر استان‌های ایران رواج داشته است اما امروزه فقط در استان هرمزگان و به ندرت در استان‌های اصفهان،کردستان،قزوین و تبریز نیز دیده می‌شود.
جالب است بدانید که یکی از مقصدهای این هنر زیبا کشورهای حاشیه خلیج فارس است که طرح و لباس‌های گلابتونی در این کشورها بسیار محبوب است.
لباس عروس و لباس مجلسی:
در جنوب کشور برای تزئین لباس عروس از نخ‌های گلابتون و طرح‌های گلابتون دوزی شده استفاده می‌شود. معمولا پارچه زمینه این لباس‌ها بر اساس رسم و سنتی که از گذشته به جا مانده است، قرمز و سبز رنگ است.
با گذشت زمان زیبایی این طرح‌ها باعث شد تا بقیه دختران جوان و زنان هرمزگانی از این هنر زیبا در لباس‌های مجلسی خود بهره بگیرند. این هنردستی و سنتی در کنار ملیله بیشترین استفاده را در پوشش جنوبی دارد.
تفاوت گلابتون با دست یا چرخ:
در گذشته برای رودوزی لباس‌های سنتی از نخ‌های تولید شده با طلای اصل یا نقره استفاده میشد ولی امروزه برای دوخت لباس‌های سنتی از نخ‌های صنعتی با روکش فلزی طلایی و نقره‌ای رنگ استفاده می‌شود. این تغییر باعث شده تا افراد بیشتری در جامعه توانایی خرید لباس‌های رودوزی شده با گلابتون را داشته باشند.
کار گلابتون همانند هر هنردست دیگری نیاز به زمان و تلاش زیادی دارد و بدیها ارزش این کار بسیار بالا است.با توجه به افزایش درخواست برای گلابتون‌بافی ، چرخ‌های مخصوص این کار نیز وارد بازار شد تا در زمان و هزینه‌ها صرفه جویی شود.
کیفیت ، زیبایی و دوام کاردست اگر تخصص افراد با تجربه و کاربلد باشد، طبیعی است که از کار چرخ بهتر باشد.