مَکرَمه یا گره‌بافی (Macramé) که در فارسی به غلط مکرومه خوانده می شود یک نوع بافتنی و صنایع دستی محسوب شده که در آن با استفاده از گره ها، منسوجات مختلفی ساخته می شود. از آنجاییکه این هنر در سال های اخیر دوباره محبوبیت یافته است، لذا صنعتگران و هنرمندان در حال ارائه روش های ابتکاری هستند تا با استفاده از مکرمه انواع اشیای هنری و کاربردی را بسازند؛ از این رو دیگر هنر مکرمه بافی تنها به آویز گلدان ها و تزئینات دیواری محدود نخواهد شد.
این روش قدیمی از سال ها پیش روند پرفراز و نشیبی را طی کرده است؛ گاهاً محبوبیت زیادی داشته و گاهی اوقات هم صدها سال محبوبیت خود را از دست داده است. با این حال این روش به دلیل کاربردی بودن همیشه تا حدی زنده بوده و هیچ وقت فراموش نشده است. نکته قابل توجه در مورد این روش این است که شما می توانید وسایلی مانند رومیزی و جا سویچی را فقط با استفاده از دستان خود و چند وسیله ارزان قیمت بسازید.
تاریخچه مکرومه (مکرمه)
هنر مکرمه (مکرومه) در حال حاضر دوباره مورد توجه قرار گرفته است؛ اما این اولین بار نیست که چنین اتفاقی می افتد. زمانیکه بیشتر مردم به مکرمه فکر می کنند؛ ذهن شان به تزئینات دیواری الهام گرفته از کولی ها در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ معطوف می گردد. اما برای رسیدن به منشاء این روش باید به قبل تر برگردیم؛ برخی معتقدند که روش گره زنی از قرن سیزدهم آغاز شده است.
دیگر مورخان اعتقاد دارند که پارسیان و بابلیان باستان قبل از میلاد برای ساخت مصنوعات از روش گره زنی استفاده می کردند. مطلب پیشنهادی تولید منسوجات مدرن در آمریکای لاتین اما در دوران جدید، مکرمه یا مکرومه نوعی از هنر محسوب می شود که از کشورهای عربی به غرب آورده شده است.
بافندگان این بخش از جهان از چندین روش گره زنی برای پرداخت حاشیه فرش های دستباف، تابلو فرش و شال های ریش ریش استفاده می کردند. اما با گسترش این هنر در سراسر اروپا، افراد بیشتری از گره زنی به عنوان یک سرگرمی استفاده کردند. تا قرن هفدهم این هنر به انگلستان رسید و خانم هایی که منتظر این هنر بودند؛ آن را تحت هدایت های ملکه ماری دوم (Queen Mary II) فرا گرفتند.
اما زنان تنها افرادی نبودند که به هنر مکرمهیا مکرومه بافی علاقه نشان دادند. ملوانان از گره زنی برای ساخت اقلام کاربردی استفاده می کردند؛ در ضمن مکرومه بافی در سفرهای طولانی دریایی، راهی برای مشغول کردن ملوانان و رفع کسالت آنها محسوب می شد. در نهایت این ملوانان به گسترش این هنر در سراسر اروپا کمک کردند. آنها با ورود به بندرهای جدید با این اقلام مکرومه بافی که در کشتی هایشان ساخته بودند، تجارت می کردند.
اینگونه اقلام شامل جوراب، کلاه و کمربند بود. در نهایت مناطق تحت تسلط ملکه ویکتوریا در طول قرن های هجدهم و نوزدهم از هنر مکرومه بافی برای ساخت منسوجات استفاده کردند تا اینکه پس از انقلاب صنعتی، چرخ های خیاطی جای این هنر را گرفتند. گره زنی دستی در اواخر دهه های ۶۰ و ۷۰ دوباره محبوب شد؛ اما در دهه ۱۹۸۰ به سرعت از مد افتاد.
آشنایی با هنر مکرومه بافی
مکرومه بافی یک هنر دستی سنتی است که در آن از نخ‌های باریک و رنگارنگ برای بافتن طرح‌های پیچیده و زیبا استفاده می‌شود. در این هنر، از چندین نخ رنگی به صورت همزمان برای بافتن طرح‌هایی با طرح‌های هندسی و یا طرح‌هایی با شکل‌های مختلف استفاده می‌شود.
مکرومه بافی تکنیک‌های مختلفی دارد که در هر تکنیک از نخ‌های مختلفی استفاده می‌شود. برخی از تکنیک‌های مکرومه بافی عبارتند از:
1. تکنیک پیچیدن: در این تکنیک، نخ‌ها به صورت پیچیدهمراه با هم در حالت تابیده می‌شوند. این تکنیک بیشتر برای ایجاد طرح‌های بزرگ و دایره ای استفاده می‌شود.
2. تکنیک پیچیدن دوتایی: در این تکنیک، دو نخ با هم پیچیده شده و در نهایت با هم تنیده می‌شوند. این تکنیک بیشتر برای ایجاد طرح‌های شکل‌های هندسی استفاده می‌شود.
3. تکنیک پیچیدن سه‌تایی: در این تکنیک، سه نخ با هم پیچیده شده و در نهایت با هم تنیده می‌شوند. این تکنیک نیز برای ایجاد طرح‌های شکل‌های هندسی استفاده می‌شود.
4. تکنیک تنیدن: در این تکنیک، نخ‌ها به صورت تنیده در حالت تابیده می‌شوند. این تکنیک بیشتر برای ایجاد طرح‌های خطی و طولانی استفاده می‌شود.
5. تکنیک حلقه‌ای: در این تکنیک، با استفاده از حلقه‌هایی که روی کار بسته شده‌اند، نخ‌ها به صورت حلقه‌ای بافته می‌شوند. این تکنیک بیشتر برای ایجاد طرح‌های پیچیده و با فرم‌های مختلف استفاده می‌شود.
6. تکنیک ترمه کاری: در این تکنیک، از حرارت برای تنیدن نخ‌ها استفاده می‌شود. این تکنیک بیشتر برای ایجاد طرح‌هایی با شکل‌های خاص و پیچیده استفاده می‌شود.
مکرومه بافی در سال‌های اخیر به عنوان یکی از هنرهای دستی محبوب در سراسر جهان شناخته شده است. این هنر در تزیین لباس، جواهرات، کیف‌ها، کفش‌ها و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، در طراحی دکوراسیون داخلی و خارجی نیز برای تزیین و ایجاد زیبایی استفاده می‌شود.
لوازم مورد نیاز برای مکرمه بافی (مکرومه بافی)
_جوت
_ریسمان چند لا
_نخ کنف
_چرم
_حلقه های پایه مهره های چوبی
انواع گره های مکرمه (مکرومه)
ده ها گره مکرومه وجود دارد و برای اینکه در این کار استاد شوید باید آنها را فرا بگیرید. برخی از این گره ها ساده بوده؛ اما برخی دیگر خیلی سخت و پیچیده هستند. پر کاربرد ترین گره ها در مکرومه بافی، نیم گره و گره چهارگوش (دو حلقه ای) هستند. بهتر است قبل از اینکه به سراغ گره دیگری بروید؛ کار خود را با یکی از این گره ها شروع کنید و به خوبی در آن استاد شوید. از دیگر گره های مورد استفاده در این روش می توان به سر گره لارکس (lark’s head)، گره پیچشی دوتایی، گره خفتی، گره بخیه زنی و گره جمع کننده اشاره کرد.
ایده هایی برای مکرمه یا مکرومه بافی
در زمینه مکرومه بافی می توانید کارهای مختلفی را انجام دهید. هر پروژه مکرومه بافی شامل طرح های متنوعی است که می توانید با سلیقه خود آنها را به انجام برسانید. زمانیکه به گره زدن عادت کردید؛ می توانید الگوهای خود را خلق کرده و منسوجات کاملاً منحصر به فردی بسازید. به روش هایی فکر کنید که قادرید با استفاده از آنها اقلام مکرمه بافی زیر را به شیوه خود تغییر دهید: